نقش گاز هلیوم درعلم پزشکی چیست ؟

کاربرد گاز هلیوم در عصب شناسی چیست؟

هلیوم از سبک ترین نوع گاز نجیب است که محتوی خواص شیمیایی و فیزیکی متعددی ست که بنا بر همین خواص در درمان بیماری های تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد. وجود ویژه گی های موجود در گازهای ساکن در جراحی های مرتبط با تکنیک های ام آر آی و دیگر جراحی های از این قبیل، کمک به عصب حفاظتی میکند. این مقاله در رابطه با نقش هلیوم در علم پزشکی و نحوه ی استفاده ی آن در تکنیک های متفاوت در درمان بیماران است.

گاز هلیوم چیست؟

هلیوم دومین عنصر به وفور یافت شده در جهان است، این عنصر بدون رنگ بدون مزه و بدون بو است که نقطه ی جوش آن  -452.10F  و نقطه ی ذوب آن  -4580F  میباشد.

این عنصر از احتراق پشتیبانی نمی کند و از نظر سبکی 86 درصد از تراکم اتاق هوا  و 8 برابر کمتر از تراکم اکسیژن است، وجود خصوصیات ذکر شده در بالا ست که تنوانسته هلیوم را عنصری منحصر به فرد کند که شامل دو نماد اختصاصی شیمیایی ( isotopes ) است هلیوم 3 با یک نوترون و هلیوم 4 با دو نوترون .

از گاز هلیوم برای پر کردن بالن استفاده می شود و به طور کلی از هلیوم به عنوان گازهایی که سبب بلند شدن بالن ها و کشتی های هوایی میشود، یاد میشود.

نقش گاز هلیوم در علم پزشکی به شرح زیر است :

1- استفاده از گاز هلیوم در جراحی

در ابتدا می پردازیم به کاربرد گاز هلیوم در عمل های جراحی چیست ؟ از هلیوم در جراحی لاپاروسکوپی کلیوی استفاده میشود ، هلیوم میتواند به بیمارانی که مشکل در پاکسازی گاز کربن دی اکسید در جریان خون خود  دارند کمک شایانی کند. و همچنین در درمان بیمارانی با مشکل نارسایی قلبی و هیپوکسی مزمن در بافت های بدن و هیپرترمیای بدخیم میتوان از هلیوم استفاده کرد .بنا بر برخی از تحقیقات هلیوم میتواند کشفی برای دردهای شکمی در برابر کربن دی اکسید باشد. حتی هلیوم در بهبود جراحی های معدوی و رودوی تاثیر دارد.

حتی هلیوم باعث بهبود سریع تر بعد از عملهای مرتبط به روده و معده میشود .

امروزه تکنولوژی پلاسمای هلیوم در جراحی های شکمی و لاپاروسکوپی استفاده میشود. در این جراحی ها هلیوم پلاسما در یک روند انعقاد حرارتی برای پاکسازی خونریزی حاصل از جراحی مورد استفاده قرار میگیرد .

2-گاز هلیوم در درمان اختلالات تنفسی استفاده می شود.

آیا میدانید که روانی گاز بستگی به تراکم و گرانروی این عنصر در هنگام مخلوط آن با گاز دارد؟ تراکم پایین هلیوم، مقاومت در برابر هوا را کاهش می دهد و در ریه ها سبب ترویج جریان هوا میشود .

کاهش عمل تنفس توسط هلیوکس (ترکیب هلیوم و اکسیژن) در بیمارانی که نسبت به افزایش جریان هوا مقاومت نشان میدهند از دیگر کاربرد های هلیوم است.

از این رو هلیوم نقش موثری در بیماری های تنفسی و تست های وابسته به ریه دارد.

3-هلیوم در دستگاه های تصویربرداری

هلیوم مایع در تشدید مغناطیسی دستگاه های تصویربرداری موثر است، امروزه استفاده از از هلیوم به عنوان یک موئلفه ی خنک کننده در ابر رسانایی مغناطیسی در ام آر آی مورد بحث است .

مغناطیس ابررسانایی شامل بسیاری از کویل ها یا سیم های سیم پیچی شده است که از طریق آن جریان برق عبور می کند و یک میدان مغناطیسی تا 2.0 تسلا تولید می کند. برای حفظ چنین میدان مغناطیسی، مقدار زیادی انرژی مورد نیاز است که با کاهش میزان مقاومت در سیمها تقریبا به عدد صفر میرسد. و این عمل با کمک هلیوم در راستای سرد کردن دما و منجمد سازی انجام میشود، هلیوم نقش اساسی در ام آر آی را دارد ، اگر هلیوم نبود انرژی و هزینه های زیادی در ام آر ای باید صرف میشد.

4-اهمیت گاز هلیوم در عصب شناسی

گازهای سبکتر و راکد مانند نئون و هلیوم که فاقد تحمل در برابر فشار هستند  میتوانند  قبل از تاثیرات فشار بالای  سندروم نئولوژیکی مورد استفاده قرار گیرند.در این سندروم فشاری عصب که قابلیت تحریک پذیری هیجان انگیزی را سبب میشود رعشه و تکان میتواند مقاومتی در برابر داروهای مسکن و اثرات دارو های بیهوشی باشد . برخی مطالعات توانسته اند اثرات درمانی هلیوکس (ترکیب هلیوم و اکسیژن) ویا پیش آمادگی در سیستم عصبی را کشف کنند و از این رو میتوانیم مدعی شویم که هلیوکس کمبود های نئولوژیکی را ارتقا می دهد.

5- هلیوم کمک به سیستم قلبی عروقی میکند.

گاز هلیوم توانسته بافت های قلبی را از سیستم خون رسانی ناکافی با مکانیسم های متفاوتی حفاظت کند. حتی در حیوانات که با هلیوکس درمان شده اند میزان انفراکتوس کمتری نسبت به دیگر حیوانات مشابه دیده شده است.

هلیوم، اسید های درون سلولی در زمان پخش خون در ارگان ها بعد از را حفاظت میکند و  مانع از تشکیل حفره های انتقال میتوکندری می شود.همچنین محققان دریافته اند که واکنشی از گونه ی اکسیژن که شامل اکسید نیتریک، آدنوئیدین تری فسفات میتوکندری، کانال های پتاسیم است، اثرات محافظت از قلب را که شامل هلیوم میباشد را فراهم میکند .

بنابراین، ما شاهد آن هستیم که هلیوم نقش خیلی مهمی در  صنعت داروسازی و در درمان ها و تکنیک های مختلف دارد.

منبع : نقش گاز هلیوم درعلم پزشکی چیست ؟

آیا استنشاق گاز هلیوم در بادکنک خطرناک است؟

آیا تنفس هلیوم خطرناک است؟

اکثر مردم از اینکه هلیوممی تواند صدای آن ها را تغییر دهد، آگاهی دارند. به همین دلیل، می توان درک کرد که چرا کودکان و حتی بزرگسالان تنفس هلیوم را نوعی تفریح تلقی می کنند. در حقیقت می توان گفت همه ی افراد یا خود تجربه ی چنین کاری را در مهمانی ها داشته اند و یا شاهد تییر صدای دیگران در اثر تنفس هلیوم بوده اند و یا حد اقل چنین چیزی را در فیلم ها دیده اند.

رسانه ها سبب تبلیغی برای این شده اند که مردم تنفس هلیوم را به عنوان تفریحی بدون خطر در نظر بگیرند. اما، در شرایطی تنفس هلیوم می تواند خطر آفرین باشد. به همین دلیل والدین باید از خطرات استنشاق گاز هلیوم اگاه باشند تا بتوانند از فرزندان خود محافظت کنند.

هلیوم چیست ؟

هلیوم نوعی گاز است که نه رنگی دارد و نه بو و مزه ای. یکی از رایج ترین کاربردهای هلیوم پر کردن بادکنک ها برای جشن و مهمانی است زیرا سبب شناور باقی ماندن بادکنکها می شود. زیرا هلیوم دومین عنصر سبک در جهان است و از نظر فراوانی نیز در جایگاه دوم بعد از هیدروژن قرار دارد.

هلیوم در منابعی در نقاط خاصی از کره ی زمین مانند تگزاس، اوکلاهاما و … وجود دارد و البته مانند منابع نفتی تجدید پذیر نیست و روزی تمام می شود.

چرا مردم هلیوم را تنفس می کنند

هلیوم ماده ی مخدر نیست و در افراد ایجاد نشاط نمی کند. اما با تغییر صدای افراد سبب خنده و شادی می شود. تنفس هلیوم باعث می شود صدای افراد زیر و جیغ جیغو شود. هلیوم به دلیل تفاوت چگالی با هوای معمولی است که می تواند صدای افراد را تغییر دهد. هلیوم نسبت به نیتروژن چگالی بسیار متری دارد و سبب می شود سریع تر از بین تار های صوتی عبور کند و صدا را همراه خود حرکت دهد.

خطرات تنفس هلیوم

و اکنون سوال پیش می آید که آیا گاز هلیوم ضرر دارد یا خیر گرچه به نظر می رسد هلیوم گاز بی خطری است و تنفس کردن آن مشکلی ایجاد نخواهد کرد، تنفس پیوسته ی هلیوم منجر به ایجاد سردرد و سر گیجه می شود. تهوع، استفراغ و از دست دادن هوشیاری به علت کمبود اکسیژن در صورت تنفس هلیوم خالص ایجاد خواهد شد. کودکان حتی ممکن است در اثر تنفس هلیوم دچار مشکلات ریوی شوند. اگر گاز هلیوم مستقیماً از کپسول استنشاق شود خطر یخ زدگی و آمبولی ریه را در پی دارد.

کمبود اکسیژن در اثر استنشاق پی در پی هلیوم می تواند منجر به از دست رفتن هوشیاری و غش کردن شود. به همین دلیل فرد با خطر سقوط و ضربه به سر نیز مواجه خواهد بود.

روش های تنفس هلیوم

افراد معمولاً هلیوم را از بادکنک تنفس می کنند و اگر تنفس به صورت پی در پی نباشد می توان آن را بی خطر محسوب کرد. کپسول های یکبار مصرف فروشی و یا کپسول های اجاره ای هلیوم که برای پر کردن بادکنک ها در محل مهمانی در اختیار افراد قرار می گیرد. از آنجا که این کپس.ل ها حاوی گاز پر فشاری هستند که بتوانند به سرعت بادکنک ها را پر کنند، ابداً نباید مستقیماً وسیله ای برای تنفس هلیوم باشند زیرا خطر مرگ در پی دارند.

خطر فشار بر ریه

اگر برای تنفس گاز هلیوم از کپسول استفاده شود، گاز با فشار زیادی وارد ریه ها می گردد و در عرض چند ثانیه می توانند سبب آسیب دیدگی و پارگی ریه ها شود و خون ریه ها را پر می کند. این مساله می تواند سبب تشنج، کما، سکته و مرگ گردد.

به دلایلی که در بالا ذکر شد لازم است والدین در مهمانی ها در کنار مراقبت از مصرف مواد خطرساز، دقت کنند که تنفس هلیوم نیز به صورت کنترل نشده می تواند خطر آفرین باشد. البته این خطر تنها برای کودکان نیست و بزرگسالان نیز باید مراقب نحوه تنفس هلیوم باشند.

منبع : آیا استنشاق گاز هلیوم در بادکنک خطرناک است؟